Diễn đàn Tổng Biên tập với chủ đề “Báo chí và bài toán phát triển nguồn thu” đã được tổ chức sáng 11/6, tại Hà Nội. Đây là hoạt động nằm trong chương trình Gala Báo chí lần thứ 2/2020 do Báo Nhà báo và Công luận - Cơ quan ngôn luận của Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức.

50% quảng cáo "rơi vào tay" các công ty công nghệ

Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) Lưu Đình Phúc cho rằng, nguồn lực báo chí, những giá trị do báo chí đem lại cho xã hội vô cùng lớn nhưng báo chí đang đứng trước một thực tế, đó là nguồn thu suy giảm mạnh.

Toàn cảnh Diễn đàn các Tổng biên tạp.

Với 900 cơ quan báo chí ở cả ba loại hình nhưng trong năm 2019, tổng doanh thu phát sinh trong lĩnh vực báo chí, phát thanh, truyền hình chỉ đạt gần 16.000 tỷ đồng, tương đương với doanh thu quảng cáo trực tuyến của các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, Google ở thị trường Việt Nam.

Chỉ trong 10 năm, khoảng 50% thị phần quảng cáo rơi vào tay nền tảng số xuyên biên giới. Mất nguồn thu đồng nghĩa với sa sút nội dung và giảm sự ảnh hưởng của truyền thông chính thống

Theo Tổng Biên tập báo Nhà báo và Công luận Lê Trần Nguyên Huy, việc phát triển kinh tế báo chí, bảo đảm nguồn thu từ lâu đã trở thành bài toán nan giải của các tòa soạn, đặc biệt là các cơ quan báo chí tự chủ về tài chính.

Đại dịch COVID-19 như siêu bão khủng khiếp quét qua, để lại những dư chấn nặng nề lên nền kinh tế nói chung, ngành công nghiệp truyền thông nói riêng càng khiến bài toán phát triển nguồn thu trở nên nóng bỏng và cấp bách với các cơ quan báo chí.

Phần lớn các tòa soạn bị giảm tới 50% doanh thu và có thể còn tiếp tục nhiều hơn thế nữa. Để có thể cầm cự, duy trì sự tồn tại, hoàn thành tốt nhiệm vụ thông tin của mình, hầu hết các tòa soạn vừa phải cắt giảm triệt để chi phí, vừa phải nỗ lực tìm kiếm nguồn thu mới.

"Làm thế nào để tìm kiếm nguồn thu mà vẫn làm tròn sứ mệnh thông tin tuyên truyền, định hướng dư luận xã hội, giúp báo chí ổn định và phát triển thực sự là bài toán cần có lời giải kịp thời" - Nhà báo Lê Trần Nguyên Huy nhấn mạnh.

Nhà mạng chia sẻ nguồn thu với báo chí

Tại diễn đàn, các đại biểu bàn luận đến những giải pháp đa dạng hóa nguồn thu cho các cơ quan báo chí, nhất là với những đơn vị tự chủ về tài chính. Phần lớn giải pháp tập trung vào vấn đề đầu tư công nghệ để đổi mới nội dung, sản phẩm truyền thông, tăng tính hấp dẫn, thu hút độc giả; hợp tác chia sẻ thông tin trên nền tảng số hóa; siết chặt vấn đề bản quyền sản phẩm truyền thông, báo chí.

Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay Lưu Quang Định đề nghị Nhà nước nên làm rõ các chính sách về kinh tế báo chí, liên quan đến hoạt động kinh doanh trong mặt báo và ngoài mặt báo; đồng thời duy trì việc đặt hàng các báo trong việc tuyên truyền chính sách và trả phí cho việc tuyên truyền đó. Đây là việc cần thiết để đảm bảo sự công bằng và khẳng định vai trò của báo chí.

Các lãnh đạo cơ quan báo chí kiến nghị thu phí của các nhà cung vấp dịch vụ internet.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cho rằng doanh thu chủ yếu của nhiều tờ báo, nhất là báo điện tử hiện nay là từ quảng cáo hay các hợp đồng truyền thông. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều nhà quảng cáo đã quyết định trì hoãn các chiến dịch maketing, khiến một số tờ báo sụt giảm doanh thu đến 80%.

Để giải quyết vấn đề này, nhiều tờ báo điện tử cần đa dạng hóa nguồn thu, giảm sự phụ thuộc vào doanh thu quảng cáo. Một trong những cách đó là hướng đến việc thu phí khi đọc báo online.

Nhiều lãnh đạo cơ quan báo chí thống nhất kiến nghị cần có chính sách bắt buộc các nhà mạng chia sẻ các nguồn thu cho các cơ quan báo chí. Đồng thời, cần có quy định bảo vệ bản quyền cho báo chí. Bởi, trong thời đại truyền thông kỹ thuật số, bản quyền đang là vấn đề sống còn.

Các bộ, ngành chức năng cần có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng hơn về chính sách quảng cáo cho các cơ quan báo chí; có cơ chế đặt hàng sản phẩm truyền thông; tiếp tục giảm hoặc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng cho cơ quan báo chí...

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cũng nhấn mạnh đến trách nhiệm của các cơ quan báo chí trong việc chú trọng tiết kiệm nguồn chi; tăng cường đào tạo lại để tiết kiệm nguồn nhân lực; triển khai báo chí đa phương tiện; hoạt động đúng tôn chỉ mục đích của báo chí để không bị thương mại hóa...

Theo Tạp chí Điện tử